Page 25 - Untitled

زا یشان یطیحم تــسیز و یتشادهب تارطاخم
نیگنس تازلف اب ههجاوم

20 | |ریه الی الرا|نزیرااتیااحلگاانرداامز تایاازحیبنرالی لنا | یرفاسم و یفیرش

جیاتن همدقم

یگنج یاه حلاس و تامهم یایاقب زا تازلف راشتنا یگدامآ ظفح بلاق رد یــماظن یاه تیلاعف عاوــنا دهاــش ناهج هزورما
یگنج یاه حلاــس و تامهم یاــیاقب ،یــماظن یاــه تیلاعف زا ســپ یاه شترا ای یــماظن یاه هورگ عاوــنا طــسوت گنج ای رونام و یــماظن
تحت ار دارفا و دنــشاب تــسیز طیحم هب تازلف راــشتنا عبانم دنناوت یم یاه تیلاعف هک دهد یم ناــشن تاعلاطم .تــسا فلتخم یاهروــشک
زا تازلف راــشتنا هک تــسا هداد ناــشن تاعلاطم .)10( دنهد رارق ریثأت یاه حلاــس صوصخلا یلع یگنج یاه حلاــس زا هدافتــسا و یماظن
ً
دنــشاب توافتم لاماک دنناوت یم تامهم و حلاــس فلتخم عاونا یایاقب یگدولآ ثعاب یهجوت لباق روط هب اه کشوم و هناخپوت ،هراپمخ ،کچوک
لیلحت و هیزجت یارب ینوناق یکــشزپ ملع رد دناوت یم تاعلاطا نیا هک دنوش یم هقطنم یاه کاخ رد تازلف ندــش نیشن هت و تــسیز طیحم
ً
کیلــش لاثم .)11( دــشاب دیفم دارفا ندب رد هدنام یــقاب تازلف عوــن یاه نبرکوردیه هلمج زا یلآ یاه هدنیلاآ راشتنا اب اه تیلاعف نیا .)1،2)
سم هجوت لباق راــشتنا هب رجنم یدلاوف هتــسه کی یواح NM229 ،نازگه ولکیــسورلکازگه ،هرلک یلپ یاــه لینف-یب ،کیتامورآ یــلپ
برس تارذ ،برس هتسه یواح SS109 هک یلاح رد ،دوــش یم یور و زا نیگنــس تازلف و نزنبورلکازگه و ناتاورلک یرت لــینف یدورلک ید
یگدولآ ،یزادناریت یاه نادیم کاخ زیلانآ .)12( دنک یم دیلوت ار یدایز یگدولآ ثعاب و هدوب هارــمه مویمداک و برــس ،یور ،سم ،مورک هلمج

ناشن یور و لکین ،مورک ،ناومیتنآ ،مویمداک ،سم ،برــس هجوت لباق اه هدنیلاآ نیا راشتنا .)3،4( دنوــش یم اه هدنیلاآ نیا هب تــسیز طیحم
هویج یاوتحم هدــش ماجنا تاــعلاطم ساــسا رب .)15-13( دــهد یم یبلق یاه یرامیب هــلمج زا یتــشادهب تارطخ داجیا ثــعاب دناوت یم
ات دناوت یم ،دــننک یم هدافتــسا گنفت زا هک یقطانم کاخ رد دوــجوم لنــسرپ یارب اه ناطرــس عاونا نینچمه و یوــیلک ،یبصع ،یــقورع
رد یزلف یاه هدنیلاآ .)16( دــشاب عجرم یاه کاخ زا رتــشیب ربارب 10 یماظنریغ دارفا نینچمه و رــیت نادیم نازادناریت ،نازومآراک ،یــماظن
زین لاعفریغ کاخ ینییاپ یاه هیلا هب دنناوت یم یزادناریت یاه هدودحم .(5،6( دوش
یگدولآ هب رجنم )W( نتسگنت یاهژایلآ زا هدافتــسا .)17( دنبای لاقتنا یاه تیلاعف زا هدش رشتنم تازلف صوصخ رد تاعلاطم رضاح لاح رد
اب و یزاوــه ،ینــش یاه کاخ رد و هدــش زلف نیا اب کاخ هجوت لــباق دراوم نیا هلمج زا .تسا ماجنا لاح رد فلتخم هنیمز نیدنچ رد یماظن
ً
دبای لاقتنا زین ینیمزریز یاه بآ هب تسا نکمم یدیــسا اتبسن طیارش اه هدنیلاآ ییایوپ و کرــحت ،یا هطقن عبانم یگدولآ یــسررب هب ناوــت یم
تــسا نکمم نآ بقاعتم ینیمزریز یاه بآ یگدولآ و لاقتنا نیا .)18) یاهدنیآرف ،تیمس دروم رد یهاگــشیامزآ تاعلاطم ،تسیز طیحم رد
،نیا رب هولاع .دیامن داجیا تازلف اب ناسنا ههجاوم یارب یرگید ریــسم رشتنم تازلف تارثا ،یزاــسکاپ ،شنکاو کیتنیــس ای و بذج ،سکودر
دصرد 42 یماظن یزادناریت یاه نادیم کاخ رد برس یتسیز یسرتسد تاقیقحت نیا نینچمه .)7( درک هراشا ناهایگ و تاناویح یور رب هدــش
.(14( تــسا هدنز تادوجوم یارب نآ تارطخ هدنهد ناــشن هک تــسا (DU( هدش فیعض مویناروا یتشادهب تارطخ و یگدولآ یور رب رتــشیب
یحطــس یاه بآ رد تازلف یگدولآ داجیا هب رجنم یماظن یاه تیلاعف تاقیقحت تازلف ریاس یگدولآ اب طابترا رد و تــسا هدش زکرمتم برس و
یحطس یاه بآ رد یور و سم ،برــس رادقم ندوب لااب .دوــش یم زین یاه تیلاعف هک ییاجنآ زا رگید فرط زا .)8،9( تسا هدش ماجنا یرتمک
هب هدش فیعض مویناروا .)19( تسا هدش تابثا یزادناریت قطانم فارطا زا یعیــسو فیط ،دتفایب قافتا تــسا نکمم ناهج رــسارس رد یماظن
هدافتسا دروم اه هباترپ دیلوت رد هژیو هب و یماظن عیانص رد هدرتــسگ روط تازلف ییاهن تشونرس رب ییایمیشوئژویب و یطیحم یاهدنیآرف و طیارش
رد ار DU تارذ ،DU یواح یاه هلولگ ،بیترت نیمه هب .دریگ یم رارق تاعلاطم هسیاقم و یسررب و هتشاذگ ریثأت ینیمزریز یاه بآ و اه کاخ رد
زین هرجفنم داوم .)20( دننک یم دازآ یگدروخ و قارتحا ،شیاــس ماگنه راشتنا هوقلاب عبانم هعلاطم نیا رد .)7( دنک یم هجاوم لکشم اب ار فلتخم

زا هدش رشتنم تارذ .دنراد تسیز طیحم هب تازلف راشتنا رد یمهم شقن ههجاوم یاهریسم نینچمه و یماظن یاه تیلاعف زا یشان یاه هدنیلاآ
نکمم هک دنتسه سم و برس زا ییلااب ریداقم یواح اه هناخپوت راجفنا .تسا هتفرگ رارق یسررب و ثحب دروم اه نآ یتملاس تارطخ و تازلف اب

نیشن هت رابغ و درگ ای و گنفت یاه هلول ،اه هناخپوت یاه هلولگ زا تــسا
.(21( دنریگب همشچرس هدش اه شور
،فلتخم یاه مسیناگرا زا هدافتسا اب یتــسیز شیاپ هب طوبرم تاعلاطم ،1401 لاــس ناتــسمز رد هک هدوب یرورم هعلاطم کی رضاح شهوژپ
تادوجوم یارب ار نآ تارطخ و یماظن یاه تیلاعف زا یشان تازلف یگدولآ و PubMed، Web of Science یاــه هداد هاگــیاپ رد وجتــسج اــب

سم و برس حطــس هجوت لباق شیازفا رب هولاع .دنهد یم ناــشن هدنز ماجنا Google Scholar یوجتــسج روــتوم اب وجتــسج و Scopus
،یتسیز شیاپ هعلاطم کی ،زاب یاضف رد یزادناریت یاه ناکم رد کاخ Health Effect”، ”Metal”،” یدیلک تاملک زا وجتسج نیا رد .دــش
Bidens( ییایناپسا نزوس لگ هایگ رد ار برــس یتسیز عمجت شیازفا هدافتــسا ”Military” و ””Embedded fragments”، ”Weapon
ناــشن )Palaemonetes paludosus( حور یوــگیم ای و ).alba L ای و هدوبن یفاک دهاوــش یاراد هک یتلااقم زا تلااقم باختنا رد .دــش
(Taraxacum officinale( کدصاق هایگ یاه گرب .)22( تسا هداد تلااقم دورو یاهرایعم و هدش رظن فرص یسنارفنک و ینارنخس تلااقم
یماظن یاه تیلاعف هب طوبرم تازلف ،دننک یم دشر یگنج قطانم رد هک تازلف راشتنا عوضوم اب طبترم لیصا و یرورم تلااقم لماش هعلاطم هب
زا سپ گنــس لگ هک تــسا هداد ناــشن یا هعلاطم .دننک یم هریخذ ار .دوب هدش وجتسج یدیلک تاملک ساسا رب یماظن یاه تیلاعف رد

و تازلف هجوت لباق عمجت اب ،یزادناریت هدودحم کی رد دــشر هام هــس
زین یرگید هعلاطم .)23( دوش یم هجاوم کیلوباتم سرتــسا نینچمه

Journal of Combat Medicine 2023 | Vol 6 | No. 1